Thuật ngữ chỉ thị phổ quát hay chất chỉ thị đa năng được sử dụng để đặt tên cho một hợp chất hóa học có thể hoạt động như một chỉ thị cho một loạt các giá trị pH. Mời các bạn khám phá Biểu đồ chỉ số phổ quát nhé!
Một chỉ thị hóa học là một chất có thể cho thấy sự thay đổi của một tham số có thể đo được để đáp ứng với sự thay đổi trong dung dịch. Sự thay đổi phải được quan sát như thay đổi nhiệt độ, thay đổi màu sắc, hình thành kết tủa, v.v ... Các chất gây ra sự thay đổi màu theo độ pH của môi trường được gọi là các chỉ thị axit-bazơ vì các chất này được sử dụng để xác định sự chấm dứt của một phản ứng axit-bazơ. Các chỉ số cho thấy màu sắc khác nhau ở các giá trị pH khác nhau.
1. Chỉ số phổ quát là gì? Chất chỉ thị đa năng là gì?
Chất chỉ thị đa năng hay chất chỉ thị phổ quát (Universal indicator) là một pha trộn hỗn hợp của một số chất chỉ thị pH khác nhau hiển thị sự thay đổi màu sắc mượt mà trên một phạm vi giá trị pH. Chất chỉ thị đa năng là sự pha trộn của các dung dịch chỉ thị pH được thiết kế để xác định độ pH của dung dịch trên một loạt các giá trị.
 |
| Chất chỉ thị đa năng |
Có nhiều công thức chỉ thị phổ quát, do đó, phạm vi pH và màu sắc phụ thuộc vào công thức. Những công thức phổ biến nhất là các biến thể của công thức Yamada, được xuất bản vào năm 1933. Một công thức điển hình bao gồm 1-propanol, muối natri, natri hydroxit, muối monosodium, phenolphtalein, metyl đỏ, bromothymol blue và thymol blue. Hỗn hợp này hiển thị các màu đỏ, vàng cam, lục, lam và tím chàm. Chúng được tổng hợp thành một biểu đồ hay thường gọi là Biểu đồ chỉ số phổ quát.
 |
| Biểu đồ chỉ số phổ quát |
Chất chỉ thị phổ quát là chất chỉ thị pH hiển thị một số thay đổi màu sắc trên nhiều giá trị pH. Giống như giấy quỳ và các chất chỉ thị pH riêng lẻ, chất chỉ thị phổ quát cho biết tính axit và độ kiềm của các dung dịch. Tuy nhiên, thuốc nhuộm riêng lẻ thường thay đổi màu sắc trong một phạm vi pH hẹp, trong khi chất chỉ thị phổ quát hoạt động đối với axit, dung dịch trung tính và bazơ và biến toàn bộ cầu vồng màu sắc.
2. Biểu đồ chỉ số phổ quát
| Phạm vi pH | Sự miêu tả | Màu sắc |
|---|---|---|
| <3 | Có tính axit mạnh | màu đỏ |
| 3-4 | Có tính axit | trái cam |
| 5 | Axit yếu | Màu vàng cam |
| 6 | Có tính axit nhẹ | Màu vàng |
| 7 | Trung lập | màu xanh lá |
| 8 | Hơi kiềm | Xanh lam-xanh lục |
| 9 | Kiềm yếu | Màu xanh da trời |
| > 10 | Có tính kiềm mạnh | màu tím |
Những màu này đến từ sự tương tác giữa các thuốc nhuộm trong chất chỉ thị phổ quát, thường là xanh thymol, metyl da cam, đỏ metyl, xanh bromothymol và phenolphtalein.
| Chỉ báo | Màu pH thấp | Phạm vi chuyển đổi | Màu pH cao |
|---|---|---|---|
| Thymol blue (chuyển tiếp đầu tiên) | màu đỏ | 1,2 - 2,8 | Màu vàng |
| Methyl da cam | màu đỏ | 3,2 - 4,4 | Màu vàng |
| Metyl đỏ | màu đỏ | 4,8 - 6,0 | Màu vàng |
| Bromothymol xanh lam | Màu vàng | 6,0 - 7,6 | Màu xanh da trời |
| Thymol blue (chuyển tiếp thứ hai) | Màu vàng | 8,0 - 9,6 | Màu xanh da trời |
| Phenolphtalein | Không màu | 8,3 - 10,0 | Hồng hoặc đỏ |
Biểu đồ màu là bảng tổng hợp để tra cứu cho các thí nghiệm, nhưng tốt nhất là bạn nằm lòng một số Thang đo pH của các hóa chất thông thường để thuận lợi cho việc học tập và nghiên cứu hóa học.
Lời kết
Chất chỉ thị đa năng hay Chỉ số phổ quát được sử dụng rộng rãi trong các phòng thí nghiệm, trường học. Ngoài ra, Biểu đồ chỉ số phổ quát cũng tổng hợp màu sắc từ các giá trị pH khác nhau. Hy vọng mang đến cho các bạn các kiến thức hóa học hữu ích. Chúc các bạn học tốt!
0 Nhận xét